Далучэнне людзей з інваліднасцю да праграм нефармальнай адукацыі ў Беларусі пакуль не мае сістэмнага характару. Ёсць асобныя паспяховыя практыкі (праект ГА «БелАДДІіМІ» «Ясная мова», Школа «Інклюзіўны барыста», навучанне людзей са страчаным зрокам у межах дзейнасці ўстановы рэабілітацыі інвалідаў па зроку “Цэнтр паспяховага чалавека” і інш.). У сувязі з гэтым бачыцца важным апублікаваць дапаможнік з рэкамендацыямі па ўкараненні інклюзіўнага падыходу ў дзейнасць беларускіх НКА, якая была падрыхтавана ў 2014 годзе і матэрыялы якой застаюцца актуальнымі да гэтага часу.
Брашура была падрыхтавана камандай экспертаў з ліку беларускіх спецыялістаў сферы нефармальнай і фармальнай адукацыі, якія маюць досвед працы з людзьмі з інваліднасцю. Каманда экспертаў паставіла перад сабой мэту сумесна распрацаваць тэкст рэкамендацый па ўкараненні інклюзіўнага падыходу ў дзейнасць беларускіх некамерцыйных арганізацый, укараненне якіх у дзейнасць адукацыйных арганізацый, павялічыць уцягнутасць людзей з асаблівасцямі псіхафізічнага развіцця ў праграмы нефармальнай адукацыі ў беларускіх умовах.
Прыступаючы да вывучэння фенамена інклюзіўнасці, партнёры зыходзілі з пераканання, што менавіта праз нефармальную адукацыю можна фармаваць інклюзіўнае мысленне ў насельніцтва краіны і садзейнічаць укараненню гэтай перадавой сусветнай канцэпцыі.
У сувязі з тым, што праблема даступнасці праграм нефармальнай адукацыі для людзей з інваліднасцю з’яўляецца комплекснай праблемай, якая мае дачыненне да працы грамадскіх арганізацый, дзяржаўных устаноў і бізнес-арганізацый, тэкст рэкамендацый па інклюзіі павінен быў адлюстроўваць шырокі спектр пытанняў, якія датычацца розных катэгорый людзей з інваліднасцю.
Арганізатары меркавалі, што брашура па інклюзіі стане першым у Беларусі дапаможнікам для спецыялістаў сферы нефармальнай адукацыі – трэнераў, менеджэраў, каардынатараў праектаў і кіраўнікоў грамадскіх, дзяржаўных і камерцыйных арганізацый, якія арганізуюць праграмы нефармальнай адукацыі. Рэкамендацыі па інклюзіі дапамогуць правайдэрам адукацыйных паслуг зрабіць іх больш інклюзіўнымі.
Вынікам працы групы экспертаў стала распрацоўка рэкамендацый па ўключэнні людзей з інваліднасцю ў праграмы нефармальнай адукацыі, а таксама структуры будучай брашуры. У агульны дакумент па інклюзіі ўвайшлі артыкулы з апісаннем умоў, якія важна выконваць пры арганізацыі асветніцкай (і не толькі) работы з людзьмі, якія маюць праблемы з апорна-рухальнай сістэмай, слыхам, зрокам, а таксама асаблівасці ментальнага развіцця. Асобным артыкулам быў апісаны замежны досвед выкарыстання інклюзіўных падыходаў у працы з людзьмі з інваліднасцю. Тэксты, падрыхтаваныя экспертамі, “зведзены” у адзін дакумент з агульнай структурай і логікай.
У артыкулах, прадстаўленых у брашуры, акцэнт зроблены на прыкладны характар рэкамендацый і даступнасць іх укаранення беларускую практыку арганізацый сферы нефармальнай адукацыі, а таксама дзяржаўных адукацыйных устаноў і адукацыйных бізнес-арганізацый краіны. У рэкамендацыях таксама дадзены спасылкі на некаторыя паспяховыя прыклады (cases) інклюзіўнасці. Друкаваная версія брашуры была выдадзена ў 2014 годзе.
Распрацоўнікі брашуры меркавалі, што стварэнне дадзенага інфармацыйнага прадукта дазволіць павялічыць даступнасць і палепшыць якасць праграм нефармальнай адукацыі для ўразлівых груп насельніцтва і павялічыць далучанасць людзей з інваліднасцю да дзейнасці арганізацый нефармальнай адукацыі. Гэта магло павялічыць грамадскую падтрымку арганізацый нефармальнай адукацыі і павысіць лаяльнасць да іх з боку насельніцтва.
Электронная версія брашуры па інклюзіі нефармальнай адукацыі
Дадатковыя матэрыялы па тэме інклюзіі адукацыі:
Брашура “Без барьеров, без границ” (тэкст на рускай мове)
Спецыялісты, якія цікавяцца тэмай інклюзіі нефармальнай адукацыі, могуць азнаёміцца з тэкстам брашуры «Без барьеров, без границ», распрацаванай Рэсурсным цэнтрам SALTO ІНТЭГРАЦЫЯ, якая тлумачыць, як падрыхтаваць да праекту маладых людзей з інваліднасцю і без. Брашура дае канкрэтныя парады і падказкі, якія дапамогуць маладзёжным лідэрам і арганізатарам аблегчыць правядзенне рознаўзроўневых праектаў. Брашура таксама разглядае шэраг пытанняў, звязаных з паездкамі, і дае рэкамендацыі аб тым, як адаптаваць вучэбную праграму да розных патрэб удзельнікаў.
T-Kit 8: “Сацыяльная інтэграцыя” (тэкст на англійскай мове)
Гэты перагледжаны T-Kit для трэнераў і моладзевых працаўнікоў, адданых працы па ўцягванні ўсіх і накіраваны на тое, каб узброіць практыкаў моладзевай працы шырокімі ведамі аб канцэпцыях сацыяльнай ізаляцыі і інтэграцыі, а таксама аб рэчах, якія варта ўлічваць пры ўдзеле ў моладзевай працы з маладымі людзьмі з меншымі магчымасцямі. Практычная частка T-Kit уключае ў сябе шэраг праектаў, падыходаў і мерапрыемстваў, накіраваных на стымуляванне моладзевых работнікаў, якія ахопліваюць пяць «А»: 1. Дасведчанасць аб рэаліях сацыяльнай ізаляцыі, 2. Доступ да пашыральных магчымасці і інклюзіўных мерапрыемстваў, 3. Механізмы дзеянняў і падтрымкі для інтэграцыі, 4. Акрэдытацыя і прызнанне вопыту, прагрэсу і дасягненняў і 5. Прасоўванне, закладваючы якія падтрымліваюць крокі да ўключэння.